چکیده

اینجانب ………….. دارای مدرک ………………، معاون آموزشی مدرسه ………. شهرستان ………، دارای …………… سابقه خدمت در آموزش وپرورش هستم. شاکر خداوند مهربانی هستم که لطفش را هیچ‌وقت از بنده‌اش دریغ نمی‌ورزد و افتخار می‌کنم که بتوانم راهرو و ادامه دهنده راهه انبیا و اولیای الهی باشم و نور دانش و توانایی را در این دانش‌آموزان میهن اسلامی شعله ور نمایم.

با نام و یاد یگانه ایزد توانا از آنجا که مسأله اخلاق و تربیت از نظر اجتماعی و آموزشی و از دیدگاه دین مبین اسلام بسیار مورد اهمیت می‌باشد و اینجانب نیز نسبت به این موضوع حساسیت خاص خصوصاً در زمینهٔ دانش آموزان داشته‌ام و از آنجایی که رشته مورد تدریسم نیز دینی وعربی است که خود اخلاق و تربیت سرلوحه کارش می‌باشد و از جهت دیگر دانش آموزان کلاس دوم سال تحصیلی 91-92 را از این نظر ضعیف و کم انگیزه دیدم و برخی کارهای غیر هنجار از جمله تقلب در کلاس، بی انگیزگی در یادگیری و بی حوصلگی در تحمل کلاس و... در بین این دانش آموزان دیده می‌شد، بر آن شدم تا منشأ این مشکلات را پیدا کنم. و در این راه از راه‌های متفاوتی استفاده کردم و اقداماتی انجام دادم از جمله تهیه تعدادی عکس از وضع نامطلوب و مطلوب کلاس، گرفتن آزمون‌هایی در زمان وضع نامطلوب و مطلوب، گرفتن نظر دانش آموزان در هر دو شرایط، نظرخواهی از همکاران و مدیریت به طریقه پرسشنامه در رابطه با این موضوع، رفتن به اردو همراه با بچه‌ها در جهت رفع مشکل، تشکیل جلسه شورای اولیاء و مربیان این کلاس و کمک گرفتن از والدین این بچه‌ها. و با توجه به شواهد موجود و وقت اندکی که در این راه در اختیار داشتم شروع به کار کردم و متأسفانه آن تغییر شگرف حاصل نشد اما تغییرات نسبی بدست آمد.

مقدمه:

 توصیف وضعیت و تبیین مسئله»

اینجانب ………….. دارای مدرک ………………، معاون آموزشی مدرسه ………. شهرستان ………، دارای …………… سابقه خدمت در آموزش وپرورش هستم. شاکر خداوند مهربانی هستم که لطفش را هیچ‌وقت از بنده‌اش دریغ نمی‌ورزد و افتخار می‌کنم که بتوانم راهرو و ادامه دهنده راهه انبیا و اولیای الهی باشم و نور دانش و توانایی را در این دانش‌آموزان میهن اسلامی شعله ور نمایم.

با توجه به شواهدی که داشته‌ام مسئله مورد نظرم که مشکل اخلاقی و انضباطی و درسی دانش آموزان دوم است به قرار زیر می‌باشد:

1- در روزهای آغازین سال تحصیلی متوجه برخی بی انضباطی و بی انگیزگی‌هایی از جانب تعداد کثیری از دانش آموزان کلاس که حدود 25 نفر هستند شدم به حدی که این مسئله نوعی گریز و بیزاری از این کلاس به من القا کرد. اما بعد از دو سه جلسه متوجه شدم که دانش آموزان کمی آرام‌تر و متمایل تر به کلاس شده‌اند و کمی جو کلاس رو به دوستی و درس پیش می‌رود و به این نتیجه رسیدم که می‌توان از در دوستی با ایشان وارد شد و برای مثال یک مرتبه یکی از آن‌ها علیرغم قوانین مدرسه موبایل آورده بود که من علیرغم متوجه شدن چشم پوشی کردم و اگرچه شاید این کار من از نظر اولیای مدرسه جالب و صحیح نبود اما مرا در جلب اعتماد و دوستی بیشتر با ایشان یاری و آن‌ها را آرام تر کرد و متوجه شدم با مصالحت و دوستی می‌توان تا حدی مسئله را حل کرد ولی چگونه؟

2- طی چند ماه متوجه شدم که از طرف همکاران آموزشگاه هم به شدت از این کلاس انتقاد می‌شود و کارهایی را که دانش آموزان انجام می‌دهند خلاف مقررات مدرسه است مثل همان مسئله موبایل که ذکر شد. و همه همکاران یکصدا می‌گفتند دوم فلان و... ولی هیچ کس در صدد اصلاح وضعیت نابهنجار بر نمی‌آمد.

3- از جمله کارهایی که بچه‌ها سر کلاس انجام می‌دادند که جو کلاس را به هم می‌ریخت و باعث آزار می‌شد: (به گفتهٔ معلم ریاضی)

1- همواره امتحان‌هایی را که مشخص می‌کردم به بهانه‌های مختلف به تعویق می‌انداختند. همواره ابراز خستگی و بی حوصلگی و بی علاقگی به درس می‌کردند و با گفتن «خسته نباشید» و «آقا بس است» و «خسته شدیم» و... می‌خواستند کلاس را به مسائل غیر از مسئله درس بکشانند. گاهی عده ای بدون اجازه از جا بلند می‌شدند. راه می‌افتادند و نزد دوستان خود می‌رفتند و خوراک می‌خوردند یا از آینه و اسپری سر کلاس استفاده می‌کردند. در این زمینه چندین بار با ایشان برخورد کردم ولی نمی‌دانستم چه کنم تا جلو این بی نظمی‌ها را بگیرم و وضع را بهبود بخشم.

شخصاً تصمیم گرفتم کاری را در زمینه حل مشکل این کلاس انجام دهم و برای این کار با راهنمایی یکی از همکاران ابتدا از وضعیت نامطلوب کلاس جهت مستندسازی عکس‌هایی تهیه کردم و دیگر اینکه پرسشنامه‌هایی را به دانش آموزان ارائه دادم که متأسفانه بی انگیزگی و بی علاقگی در حل این سؤالات حتی در بین ایشان موج می‌زد. متأسفانه نمونه این پرسشنامه را به جهت بی تجربگی در کار نگه نداشتم و این پرسشنامه موجود نیست.

قدم بعدی گرفتن یک آزمون کوتاه در زمان وضعیت نامطلوب بود که در زمان انجام این آزمون یکی از بچه‌ها با بهانه بیماری بعد از پخش شدن سؤالات پرسشنامه خود را با گستاخی روی میز گذاشت و گفت: من امتحان نمی‌دهم. وقتی چرایی کارش را جویا شدم با بی تفاوتی شانه‌ها را بالا انداخت و گفت: بیمار بودم (تمارض) و یکی دیگر از آن‌ها گفت درس نخوانده و باز امتحان نداد و دیگران هم که نشسته بودند و مثلاٌ امتحان می‌دادند شروع به تقلب کردند. خواستم آن‌ها را از هم جدا کنم که با عکس العمل مواجه شدم که برخواستند، قهر کرده و برگ خود را روی میز گذاشتند و رفتند و گفتند امتحان نمی‌دهند. اینگونه مسائل مرا بر آن داشت تا در رفع مشکل این کلاس با همکارانم در صدد حل مشکل برآیم. و اینگونه شروع کردم:

شواهد 1

در اولین گام برای شواهد 1 کلاس دوم پرسشنامه ای تهیه کردم و با طرح 5 سؤال به دانش آموزان نظرات ایشان را راجع به چگونگی رفتارها و نگرش و برنامه‌هایی که برای آینده خود دارند پرسیدم و شواهدی تهیه کردم. اما متأسفانه چنانکه قبلاٌ نیز ذکر شد این شواهد موجود نمی‌باشد اما پاسخ‌های ایشان به این پرسشنامه بسیار مأیوس کننده بود. اما پرسشنامه دوم را مدتی بعد از شروع کار به ایشان دادم.

با توجه به پاسخ‌هایی که دانش آموزان به پرسش نامه دادند اینگونه نتیجه گیری کردم که پاسخ اکثریت بچه‌ها به سؤال «انگیزه و هدف از آمدن به مدرسه» هدف‌های خوب و ارزشمندی چون رفتن به دانشگاه و مفید بودن به حال خود و جامعه بود یا حداقل هدف ایشان ادامه تحصیل بود. از این پاسخ بچه‌ها با آن اخلاق و بی انگیزگی که از آن‌ها سراغ داشتم بسیار تعجب کردم و برایم جالب بود. البته ناگفته نماند که در پرسشنامهٔ اول بچه‌ها در پاسخ به این سؤال بیشتر گفته بودند هدفشان وقت گذرانی و تنوع است. پس در پاسخ آن‌ها به سؤال اول تقریباٌ چنین برداشت کردم که بچه‌ها حتماٌ انگیزه‌های خوبی برای درس خواندن دارند ولی عوامل دیگری چون جو مدرسه، دبیران، کتب درسی، اولیاء و... باعث اینگونه بی انگیزگی ایشان شده است. البته در این نوبت هم بودند دانش آموزانی که در جواب این سؤال گفته بودند حقیقتش نمی‌دانند چرا به مدرسه می‌آیند یا برای گذراندن وقت و... ولی اکثریت انگیزه‌های خوبی داشتند.

در پاسخ به پرسش «چرا بیشتر مواقع در کلاس ابراز خستگی و بی حوصلگی می‌کنند؟» عده ای زنگ آخر بودن بعضی دروس را بهانهٔ بی حوصلگی و خستگی قرار دادند. عده ای روش تدریس را دوست نداشتند، گروهی از خود درس بدشان می‌آمد، برخی کتاب را حجیم می‌دیدند و تعداد کمی هم عوامل بیرونی چون افکار و مشکلات خارجی (خانواده و...) را دخیل بر بی حوصله بودن سر کلاس می‌دانستند. با توجه به جمع بندی پاسخ‌های بچه‌ها به این پرسش به این نتیجه رسیدم که با تغییر روش تدریس و متنوع کردن کلاس حداقل کاری که می‌توانم و از دست من ساخته است را انجام دهم تا به بهبود این وضع کمک کنم. و اتفاقاٌ چنین هم شد و تا حدی با تغییر روش به هدفم رسیدم.

در جواب سؤال «رابطه با اولیاء» بچه‌ها اکثراٌ ٌمی گفتند که روابط خوبی با اولیائشان دارند و از آنجایی که پرسشنامه‌ها بی نام بود چند نفری هم که نوشته بودند رابطه خوبی ندارند را نتوانستم پیدا کنم و با اولیائشان صحبت کنم. به جز یک مورد که نوشته بود رابطه‌اش با مادرش افتضاح است که اتفاقی متوجه شدم پرسشنامه چه کسی است، از او خواستم به مادرش بگوید بیاید تا با او صحبت کنم. مادرش آمد و وقتی با او صحبت کردم از حرف‌هایمان به این نتیجه رسیدم که فقط حساسیت‌های مادرانه و دلسوزانه مادر و شرایط سنی آن دانش آموز است که تصور می‌کند رابطه‌اش با مادرش بد است. در پاسخ به سؤال «نظر شما در رابطه با معلم‌هایتان چیست؟» اکثریت نظر منفی داشتند که با توجه به پاسخ‌های پرسشنامه همکاران نیز به این نتیجه رسیدم که متقابلاٌ همکاران هم نظر خوبی نسبت به بچه‌ها ندارند.

مشاهده کردم بچه‌ها در پاسخ به سؤال «چه برنامه ای برای آینده خود دارید؟» اکثراٌ ایده‌ها و برنامه‌های خوبی داشتند مثل رفتن به دانشگاه، سر کار رفتن و پولدار شدن، ازدواج و... دانستم که باید به دنبال عوامل مخرب و موانع راه ایشان گشت و آن‌ها را از بین برد تا بچه‌ها به هدف‌های درستشان هدایت شوند.

و در پاسخ به سؤال آخر نظر اکثر بچه‌ها نسبت به درس زبان فارسی که قسمت خشک و خسته کننده (به قول دانش آموزان و حتی گاهی اکثر همکاران رشته دینی) این بود که این درس بد و خسته کننده است ولی از سر لطفی که به اینجانب داشته‌اند نظر مثبت (وگاه منفی) نسبت به نحوه تدریس و شخص من داشتند بر آن شدم نقاط ضعف خود را پیدا کرده و اصلاح نمایم.

پس از آن از وضع نامطلوب کلاس عکس‌هایی گرفتم که زمان گرفتن عکس‌های بچه‌ها متوجه شدند. برخی به طنز می‌گفتند خانم برای روزنامه می‌خواهید؟ گاهی ژست می‌گرفتند و از من می‌خواستند از آن‌ها عکس یادگاری بگیرم و شور و شوق و هیجانی در آن‌ها ایجاد شد. برخی می‌گفتند خانم مشکوک شدید از ما عکس می‌گیرید می‌خواهید برای چی؟...

بعض از دبیران اذعان می‌کردند در حین تدریس بچه‌ها پنهانی یا به وضوح و راحت سر کلاس غذا می‌خورند و این خوردن باعث حواس پرتی می‌شود.

 نمی‌دانستم با ایشان چه کنم. با مشورت با مدیر محترم مدرسه به این نتیجه رسیدم که اینگونه با ایشان مقابله کنم که خوراکی را بدون بحث از آن‌ها بگیرم در گوشه ای از کلاس بگذارم و بعد از تمام شدن کلاس آن‌ها را دعوت به خوردن کنم و این کار اتفاقاٌ جواب مثبت داد. من این پیشنهاد را به همه همکاران ابلاغ کردم.